Leki minimalizujące objawy alergii, środki na wrzody żołądka, beta-blokery, specyfiki zwalczające nadciśnienie, anginę czy choroby układu krążenia – dziś blisko połowa leków na świecie jest tworzona tak, by idealnie pasowały do struktury receptorów komórkowych, odkrytej i opisanej przez biochemików Roberta J. Lefkowitza i jego ucznia Briana Kobilkę.
Przed 11 laty uhonorowano ich za to Noblem w dziedzinie chemii. 30 maja prof. Brian Kobilka otrzyma tytuł Doktora Honoris Causa Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Uroczystość będzie transmitowana online na kanale YouTube uczelni.
– Wymyślcie państwo jakąś chorobę i jeśli jest na nią lek, to raczej na pewno wykorzystuje on mechanizm odkryty przez naszych laureatów – tak w październiku 2012 roku mówił do zgromadzonych w sali konferencyjnej sztokholmskiego Komitetu Noblowskiego jeden z jego członków, omawiający dokonania profesorów Lefkowitza i Kobilki.
Obaj pracowali przez wiele lat razem w Howard Hughes Medical Institute w Duke University w Karolinie Północnej, następnie prof. Kobilka założył własne laboratorium na Uniwersytecie Stanforda w Kalifornii. Ich przełomowe odkrycia pochodzą z drugiej połowy lat 80 XX w. i są związane z działaniem receptorów komórkowych sprzężonych z białkiem G (tzw. GPCRs – G Protein-Coupled Receptors). To cząsteczki zlokalizowane na powierzchni błon komórkowych, pobudzane przez różne czynniki i związki (np. adrenalinę) i pośredniczące w przekazywaniu wszelkich sygnałów do wnętrza komórki.
Wszystko, co dzieje się w organizmie, ma swój początek w pracy receptorów GPCRs. Dzięki nim prawidłowo działają np. zmysły wzroku, węchu, dotyku czy smaku. Receptory te kontrolują też m.in. ciśnienie krwi, puls, proces trawienia, regulują poziom dopaminy, serotoniny czy melatoniny w mózgu, aktywność układu odpornościowego. Odkrycie budowy receptorów komórkowych i opisanie wykorzystywanego przez nie mechanizmu działania pozwoliło uczonym zrozumieć, jak przy użyciu leków mogą dopasować się do struktury GPCRs, wpływać na nią i przez to lepiej leczyć rozmaite schorzenia.
Gdzie i kiedy?
Prof. Brian Kobilka, współautor nagrodzonego Noblem odkrycia, autor ponad 50 prac w głównych wydaniach czasopism „Nature” i „Science”, będzie gościł na Politechnice Śląskiej od 27 maja do 1 czerwca. 30 maja – w dniu swoich 68 urodzin – otrzyma tytuł Doktora Honoris Causa uczelni.
Uroczystość organizowana w godz. od 11.00 do 12.30 w auli A budynku Centrum Edukacyjno-Kongresowego Politechniki Śląskiej (ul. Konarskiego 18b) będzie retransmitowana na uczelnianym kanale YouTube. W gali nadania tytułu Honoris Causa wezmą udział władze i społeczność Politechniki Śląskiej oraz zaproszeni goście, w tym prezydent Gliwic Adam Neumann i Kazimierz Karolczak, przewodniczący Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, która jest patronem tego wydarzenia. Profesorowi Kobilce towarzyszyć będzie żona Tong Sun.
– Po raz pierwszy Politechnika Śląska przyjmuje do swojej wspólnoty laureata Nagrody Nobla, najbardziej cenionego wyróżnienia w świecie. Osiągnięcie prof. Kobilki umożliwiło przełom w nowoczesnej medycynie i farmakologii – podkreśla prof. Marek Pawełczyk, prorektor ds. nauki i rozwoju Politechniki Śląskiej, który 30 maja wygłosi uroczystą laudację.
W minionych latach tytuł Doktora Honoris Causa Politechniki Śląskiej w Gliwicach otrzymali m.in. Bertrand Piccard z Solar Impuls Foundation, Jurij Bobalo z Politechniki Lwowskiej oraz Methin Akay z University of Houston.
