Badania medycyny pracy to coś, co czeka każdego kandydata, a następnie pracownika niezależnie od charakteru wykonywanej profesji. Zarówno kierowcy, jak i budowlańcy, pracownicy biurowi czy nauczyciele muszą zaraz po podpisaniu umowy, a następnie regularnie, w określonych przepisami odstępach czasu, stawiać się na kontrolne wizyty w wyznaczonej przez pracodawcę przychodni. Im większym ryzykiem obarczone stanowisko pracownik zajmuje, tym bardziej szczegółowe badania musi przejść. Co warto wiedzieć o medycynie pracy?
Badania wstępne, okresowe, kontrolne – kiedy, co i jak?
- Badania wstępne
Zaczynasz nową pracę? Zaraz po podpisaniu umowy Twój pracodawca powinien wystawić Ci skierowanie na badania wstępne medycyny pracy. Mają one na celu ustalenie Twojego stanu zdrowia i tego, czy jesteś zdolny do wykonywania powierzonych Ci obowiązków. W zależności od zajmowanego stanowiska i warunków pracy ważność takich badań wynosi 2, 3 lub 5 lat.
- Badania okresowe
Po upływie terminu ważności badań wstępnych pracownik musi przejść badania okresowe. Ważność skierowania w takim przypadku nie jest regulowana przepisami i nie przetrminowuje się, jednak dobrze, aby od wystawienia skierowania do jego realizacji nie upłynęło zbyt wiele czasu. Wynika to z faktu, że w dokumencie należy przedstawić m.in. szkodliwe i uciążliwe czynniki, na jakie narażony jest pracownik, a te – w dłuższej perspektywie – mogą ulec przecież zmianie. Optymalny czas wystawienia skierowania to około 30 dni w przód.
- Badania kontrolne
Badania kontrolne natomiast powinny być wykonane każdorazowo, kiedy pracownik wraca z dłuższego niż 30 dni zwolnienia lekarskiego, czyli L4. Mają one na celu sprawdzenie, czy zatrudniona w firmie osoba może rzeczywiście bezpiecznie wykonywać swoje obowiązki po tak długiej absencji. Dopiero po uzyskaniu pozytywnego wyniku pacjent może wrócić na swoje stanowisko.
Każde z tych badań powinno odbywać się w godzinach pracy, a pracownik zachowuje prawo do otrzymania pełnego wynagrodzenia za czas spędzony w przychodni. Jeżeli medycyna pracy znajduje się w innym mieście niż miejsce wykonywania obowiązków służbowych, pracodawca jest obowiązany zwrócić pracownikowi koszty przejazdu.
Co powinno znaleźć się na skierowaniu i jakie badania wykonuje lekarz?
Pracodawca wystawiający skierowanie na badania musi umieścić w dokumencie informacje takie jak:
- rodzaj badania (wstępne, okresowe, kontrolne),
- stanowisko pracy, na którym badana osoba ma być zatrudniona,
- opis warunków pracy z wyszczególnieniem czynników szkodliwych, uciążliwych lub niebezpiecznych (np. substancje chemiczne, promieniowanie RTG, skrajne temperatury).
Badania takie obejmują wywiad lekarski u lekarza medycyny pracy, wizytę u wykwalifikowanej pielęgniarki medycyny pracy, która bada wzrok przy użyciu specjalistycznej aparatury, a także pobranie krwi oraz zbadanie próbki moczu (wymagane tylko przy pracy z substancjami toksycznymi). W przypadku kierowców, instruktorów nauki jazdy, przedstawicieli handlowych czy kurierów i operatorów maszyn niezbędne są również psychotesty, a dla pracowników zatrudnionych w firmach budowlanych przeprowadzane są również badania wysokościowe, RTG płuc i spirometria (jeżeli pracownik będzie miał styczność z pyłami czy pleśnią). Osoby aplikujące na stanowiska w restauracjach, sklepach spożywczych, stołówkach, kawiarniach, barach oraz innych, gdzie występuje kontakt z żywnością i dużą liczbą ludzi muszą też przejść badania sanitarno-epidemiologiczne, które wykluczą salmonellę czy gruźlicę.
Gdzie wykonać badania medycyny pracy?
Niezależnie od tego, czy szukasz zatrudnienia związanego z poruszaniem się pojazdami, czy już pracujesz w Warszawie, Poznaniu, czy Rudzie Śląskiej, badania medycyny pracy są tym, na co Twój pracodawca musi Cię regularnie kierować. Zazwyczaj firmy mają podpisane umowy z wybranymi placówkami oraz lekarzami, co znacząco ułatwia pracownikom wywiązanie się z tego obowiązku w ciągu jednego dnia. W samej przychodni dobrze jest stawić się jak najwcześniej, co najmniej 15 minut przed badaniem, aby mieć komfort jak najszybszego dostania się do specjalistów.