Muzeum w Gliwicach zaprasza nas na kolejną serię wydarzeń.
Nowe lekcje w Domu Pamięci Żydów Górnośląskich
Dzieje Żydów na Górnym Śląsku i w Gliwicach w XIX i XX stuleciu, a także współczesną historię Żydów w Polsce, przybliżamy przez pryzmat losów trzech postaci związanych z naszym miastem: Oscara Troplowitza, Arthura Kochmanna i Juliana Korhnhausera. Uczniów szkół podstawowych (od klasy V) i ponadpodstawowych zapraszamy na lekcje on-line, przygotowane przez Dom Pamięci Żydów Górnośląskich – Oddział Muzeum w Gliwicach. Zajęcia odbywać się będą w przestrzeni wirtualnych wystaw, które przygotowaliśmy w związku z lekcjami. Wystawy dostępne będą dostępne w zakładce "Twoja wirtualna wystawa" na stronie Muzeum w Gliwicach również po zajęciach, zatem będą je mogli odwiedzać, by przypomnieć sobie omawiane treści.
Na wszystkie zajęcia zaprasza się uczniów klas 5-8 SP i szkół ponadpodstawowych. Lekcje prowadzone są na platformie ZOOM we środy i piątki o godz. 09.00 i 11.00. Udział w zajęciach – bezpłatny, liczba uczestników – ograniczona. Zapisy pod numerem telefonu: 605 362 594.
"Tu jest moja Jerozolima" - opowieść o Arthurze Kochmannie
Arthur Kochmann to postać wielowymiarowa i na wielu płaszczyznach symboliczna dla historii Żydów z Gliwic, a także Górnego Śląska. Jako przedstawiciel elity intelektualnej, ceniony prawnik należał do prominentnych mieszkańców miasta. Cieszył się ogromnym szacunkiem także poza granicami miasta. Podobnie jak inni Żydzi z Górnego Śląska, był silnie związany z kulturą niemiecką, czego wyraz dał choćby w okresie plebiscytu, kiedy to z wielką energią agitował za Niemcami. Jako prawnik uczestniczył w tworzeniu tekstu skargi do Ligi Narodów, która przeszła do historii jako "petycja Bernheima". Stanął wówczas w obronie zapisów Konwencji Genewskiej z 1922, które chroniły mniejszości narodowe na Śląsku. Jednak z czasem, w wyniku kampanii antysemickiej został skreślony z listy notariuszy i otrzymał zakaz wykonywania zawodu. Mimo błagań córki, nie zdecydował się na wyjazd z Gliwic. O swoim rodzinnym mieście mówił: "Tutaj, na cmentarzu przy Lindenstraẞe chciałbym spocząć. Tu jest moja Jerozolima". To życzenie nie spełniło się - w grudniu 1943 roku został wywieziony do KL Auschwitz i zamordowany.
Życie i śmierć Arthura Kochmanna symbolicznie kończy historię Żydów z Górnego Śląska. Uczestnicy zajęć będą mieli okazję poznać specyfikę lokalnej społeczności żydowskiej i jej dzieje od rozkwitu aż do zniknięcia z areny historii. Uniwersalne przesłanie zajęć skłania do refleksji nad historią Holokaustu, a także skomplikowanymi losami Górnego Śląska.
Zajęcia dla uczniów klas 5-8 SP i szkół ponadpodstawowych.
Powojenny krajobraz Gliwic w twórczości Juliana Kornhausera
W 1945 granice państw europejskich wytyczono od nowa. W wyniku tych decyzji Gliwice zostały włączone do Polski, natomiast niemieckich mieszkańców miasta zastępują polscy obywatele, którzy zostali zmuszeni do opuszczenia terenów zajętych przez Związek Sowiecki. Gliwice stają się wówczas miejscem, w którym przenikają się kultura polska, niemiecka, śląska i żydowska. I to właśnie ten barwny i nieraz skomplikowany obraz powojennej rzeczywistości w swoim opowiadaniu "Dom, sen i gry dziecięce. Opowieść sentymentalna" prezentuje Julian Kornhauser. Jego ojciec – Jakub, podobnie jak wielu Żydów z powodu splotu różnych okoliczności trafił na Śląsk. W Gliwicach założył rodzinę i starał się odnaleźć w nowej rzeczywistości. Jego syn Julian, przelał na papier wspomnienia ze swojego dzieciństwa, które przypadało na lata powojenne tworząc dzieło, które pomaga kolejnym pokoleniom czytelników zrozumieć czym były wówczas Gliwice.
Dzięki interdyscyplinarnej formie zajęć, uczestnicy mają możliwość zgłębienia powojennej historii miasta z innej niż zazwyczaj perspektywy. Przywoływana na zajęciach historia rodzinna Juliana Kornhausera jest także doskonałą okazją do poznania współczesnej historii Żydów w naszym kraju.
Zajęcia dla uczniów klas 5-8 SP i szkół ponadpodstawowych.
Oscar Troplowitz – innowator z Gliwic
Na skutek procesów asymilacyjnych zapoczątkowanych w drugiej połowie XVIII wieku w Niemczech, granice pomiędzy Żydami i nie-żydowskimi mieszkańcami górnośląskich miast zacierały się. Członkowie lokalnej społeczności żydowskiej definiowali się jako Niemcy wyznania mojżeszowego. Dzięki zrównaniu Żydów w prawach obywatelskich, a także rozwojowi przemysłu, stali się oni ważną grupą społeczną odgrywającą nieraz kluczową rolę w poszczególnych ośrodkach miejskich. Jednym z prominentnych przedstawicieli grupy dziewiętnastowiecznych, zasymilowanych Żydów był Oskar Troplowitz – twórca kremu Nivea i potęgi firmy Beidersdorf. Mimo, że swoje dojrzałe życie związał z Hamburgiem to urodził się w Gliwicach. Dzięki innowacyjnym pomysłom stworzył on markę, która po dziś dzień jest rozpoznawalna na całym świecie.
Uczestnicy zajęć będą mogli zapoznać się z biografią i licznymi osiągnięciami Oscara Troplowitza, a jego sylwetka posłuży do głębszej refleksji nad całą społecznością Żydów z Górnego Śląska. Dzięki materiałom zamieszczonym wirtualnej wystawie na platformie "Twoja wirtualna wystawa" dorobek Oscara Troplowitza zostanie pokazany w ciekawy, innowacyjny sposób, a otwarta forma zajęć zachęci uczestników do tworzenia własnych wystaw w ramach projektu Muzeum w Gliwicach.
Zajęcia dla uczniów klas 5-8 SP i szkół ponadpodstawowych.
Środy i piątki, platforma ZOOM, godz. 09.00 i 11.00
Nowe lekcje w Domu Pamięci Żydów Górnośląskich
Zajęcia bezpłatne, zapisy: tel. 605 362 594.
Organizator: Muzeum w Gliwicach
Wolfgang Rośnsberg, Dziennik dla Rosemarie (Gliwice 1945)
Dziennik niemieckiego lekarza Wolfganga Rąśnsberga z 1945 roku w opracowaniu dr. Sebastiana Rosenbauma to unikalne, pierwszorzędne źródło wiedzy o historii Gliwic w tym najważniejszym i najmniej rozpoznanym spośród wszystkich lat XX wieku czasie, od chwili wkroczenia Armii Czerwonej pod koniec stycznia, aż do przejęcia miasta przez polską administrację pod koniec marca 1945 roku. Po ewakuacji szpitala miejskiego w Gliwicach 22 stycznia 1945 roku na miejscu pozostało tylko kilku lekarzy, w tym Wolfgang Rośnsberg (1910–1993). Na marginesie wyczerpującej pracy w gorących dniach walk o miasto oraz w późniejszych tygodniach pisał on list do żony, Rosemarie, zaczął też prowadzić dziennik. Powstały krótkie, acz przejmujące świadectwa czasu, gdy wojna uderzyła w miasto i gdy kończyło się Gleiwitz, a zaczynały się Gliwice. Tekst dziennika został znaleziony po ponad sześćdziesięciu latach na strychu, w klasztorze sióstr boromeuszek przy ulicy Zygmunta Starego w Gliwicach" jest to świadectwo niemieckiego mieszkańca miasta Gleiwitz. Liczącego, że karty wojny odwrócą się i wszystko wróci do stanu sprzed styczniowej klęski, sprzed zajęcia miasta przez
Mistrz i Małgorzata od kuchni. Opowieści o Żydach górnośląskich
Cykl wykładów Sławomira Pastuszki i Małgorzaty Płoszaj
Przez pierwsze sześć miesięcy 2021 roku będziemy spotykać się z Mistrzem i Małgorzatą. Tytuł nawiązuje do arcydzieła literatury światowej, a u nas nieskromnie do autorów spotkań.
Państwo którzy uczestniczycie w wydarzeniach w Domu Pamięci Żydów Górnośląskich znacie ich oboje, to Sławomir Pastuszka i Małgorzata Płoszaj. Tym razem wystąpią we wspólnym cyklu wykładów, prezentując swoje najnowsze fascynujące wykopaliska historyczne.
Przez pierwsze miesiące Mistrz i Małgorzata będą prowadzili wykłady ze swoich domów, dlatego będzie i kuchnia, i koty, goście specjalni, czy inne dźwięki towarzyszące domowemu zaciszu. Ale i o takim życiu; zwykłym, cichym, a innymi razem - bajecznie pięknym, właśnie o życiu "od kuchni" będziemy słuchać w opowieściach o górnośląskich Żydach. Jednak mamy nadzieję, że wiosną spotkają się Państwo z wykładowcami bezpośrednio, w naszym domu - Domu Pamięci, w którym znów po ciszy, która przyszła do nas wraz z pandemią, zapanuje gwar i radość. Zajęcia odbywać się będą na platformie ZOOM.
Czwartek, 11 lutego 2021, wykład na platformie ZOOM, godz. 18.00
Abraham Muhr – górnośląski król żydowski
Sławomir Pastuszka
Pszczyna miała swoich książąt, a w czasie I wojny światowej przebywał w niej także cesarz. Jednak mało kto wie, że przez ponad pół wieku mieszkał w niej także król i to nie byle jaki, bo żydowski. Abraham Muhr, bo o nim mowa, to postać wręcz legendarna, niekwestionowany lider górnośląskich Żydów w pierwszej połowie XIX wieku, ale przede wszystkim zasłużony działacz na rzecz równouprawnienia Żydów w Niemczech, który pozostawił nam ogromną spuściznę.
Sławomir Pastuszka - historyk-judaista, społecznik, genealog i popularyzator wiedzy o górnośląskich Żydach, doktorant w Instytucie Judaistyki UJ, autor 9 książek i licznych artykułów historycznych, wieloletni opiekun cmentarza żydowskiego w Pszczynie, za swoją działalność w 2016 roku nominowany do Nagrody POLIN.
Więcej informacji o wydarzeniach na stronie Muzeum w Gliwicach.